Utvrde izgrađene „na brzaka”
Imajući ovo u vidu, možemo da predložimo novo objašnjenje za utvrde, kao i za direktniju vezu između poteškoća Haralda Modrozubog na južnim granicama i potrebe za odranu sa obale u ostalim delovima zemlje.
Iskopavanja na Borgringu otkrila su da je on dizajniran isto kao Treleborg i ostale kružne utvrde. Takođe smo otkrili i da je fortifikacija planirana i završena brzo. Teren je poravnat, a zidine formiraju perfektan krug, sa blago nagnutim stranama unutar utvrde. Unutrašnjost je podeljena na jednake delove, sa četiri kapije postavljene na tačno 90 stepeni jedna od druge.
I tako… I tako – ništa!
Nema znakova opravke ili dogradnje zidina. Tu su samo slabe naznake drvenih konstrukcija, koje bi mogle da služe kao potpora viskim zidinama. Za razliku od Treleborga, Firkata i Agersborga, u Borgringu nema naznaka izgradnje unutar utvrde.
Međutim, nalazimo tragove razorne vatre na nekoliko mesta oko utvrde, kao i duboke tragove koje su ostavili točkovi, što bi pretpostavilo da je saobraćaj ka i iz utvrde odvijao neko duže vreme.
Utvrda za izbeglice
Kako da objasnimo sve to? Moguće je da je izgradnja iznenadno prekinuta, ali bismo u tom slučaju očekivali da vidimo jasnije tragove samog procesa izgradnje, a ne tragove kasnijih aktivnosti u i oko utvrde.
Kolski tragovi ukazuju na to da je Borgring bio dovoljno upotrebljiv, čak i bez ikakvih građevina unutar zidina.
Gledajući nacrte sa iskopavanja Treleborga iz 1930-ih, vidimo da su zidine dograđivane veliki broj puta, sa najstarijim slojevima nalik onima koje nalazimo u Borgringu.
Borgring nije usamljen! Kod još jedne kružne utvrde – Nonebaken – manjka građevina unutar zidina. Ovo bi pretpostavilo da primarna funkcija utvrda nije bila da obezbedi smeštaj za permanentnu naseobinu, već da omogući ljudima da se tu smeste na kraći vremenski period.
Ta funkcija skloništa za izbeglice daje jasniju vezu između kružnih utvrda i odbrane od potencijalnog napada Otona II.
Pojačanje za južnu granicu
U slučaju rata sa jugom, Harald bi morao da pozove pojačanje: poglavari bi poslali svoje ratnike na južnu granicu.
Jedna takva operacija opisana je u poemi Velakla [Vellakla], pohvali norveškom Jarlu Hakonu, koji je bio Haraldov savremenik. Velakla nas obaveštava da je Hakon bio pozvan da pomogne Haraldovu bitku u Danevirkeu.
Ovakve akcije ostavljale su delove zemlje bez ratnika koji su ih obično branili, dakle potpuno nezaštićenim. Kako bi dobio rat na jugu, Harald je morao da ponudi neki drugi vid zaštite nezaštićenim područjima. Povrh zida utvrde, bilo je moguće čak i za slabo naoružane i neiskusne muškarce i žene da se odbrane od dobro istreniranih ratnika.
Ukoliko bi dovoljan broj ljudi pristigao u utvrdu, sve su šanse da napadači ne bi mogli da je osvoje. Naravno, oni bi mogli da započnu opsadu, ali bi u tom slučaju vreme radilo protiv njih.
Uspešna strategija
Utvrde su bila zaštita za lokalno stanovništvo kada bi ratnici bili pozvani na jug. To bi im omogućilo da se odbrane od vikinških napada, a Harald bi dobio mobilnu vojsku koju je mogao da razmesti na nemačkoj granici.
Posmatrane u tom svetlu, utvrde više ne predstavljaju misteriju. U stvari, moglo bi se reći da su ispunile svoju misiju.
Izgradnjom kružnih utvrda, Harald je mogao da konsoliduje svoju moć širom kraljevstva na način na koji nijedan danski kralj pre njega nije osmislio. Velike građevine u Treleborgu nagoveštavaju da su neke od utvrda služile za veće aktivnosti, a možda i kao zimski kamp za ratnike. Ali pre svega toga, mreža kružnih utvrda je omogućavala kralju da efektivnije iskoristi vojnu moć svojih poglavara i njihovih ratnika.
Ti ratnici nisu čuvali utvrde, koje su imale upravo soprotnu funkciju – da zaštite neratničko stanovništvo. To je bila odlučujuća kontramera koja je omogućila Haraldu i da se odbrani i da dobije bitku u drugom delu kraljevstva.
Iskopavanja Borgringa su otkrila nove delove kolaža koji će nam pomoći da shvatimo širu sliku o kružnim utvrdama Haralda Modrozubog.
Autor: Søren M. Sindbæk, professor arheologije pri Univerzitetu Orhus [Aarhus], Danska
Izvor
Prevela: Ulmawen
