Vikinška utvrda u Borgringu, ostrvo Zeland, Danska, za koju se pretpostavlja da ju je danski kralj Harald Modrozubi izgradio u X veku, mogla bi biti deo razrađene vojne mreže, smatraju arheolozi. Donedavno su bile poznate samo četiri kružne utvrde ovog tipa, a danski istoričari se već godinama spore o njihovoj originalnoj funkciji.

Neki istoričari smatraju da su ovo vojne utvrde, dok drugi tvrde da one predstavljaju simbol Haraldovog prestiža i političke moći. Međutim, 2014. godine je otkrivena i peta kružna utvrda – prva u šezdeset godina – koja, čini se, razrešava ovu dilemu. Tako bar smatra Seren Sindbek (Søren Sindbæk), arheolog pri Univerzitetu Orhus (Aarhus).

„Ovo su verovatno najintrigantniji spomenici koje su nam Vikinzi ostavili“, kaže Sindbek. „Prošlo je dosta vremena od poslednjeg otkrića ovog tipa. Sada imamo priliku da istražimo utvrdu uz pomoć savremenih naučnih metoda.“

„Lokacija poslednje otkrivene utvrde (Borgring) ukazuje na to da je ona bila središte Haraldove mreže fortifikacija“, kaže Sindbek. „Ovde nije u pitanju samo nasumična kolekcija spomenika izgrađenih da svedoče o Haraldovoj moći; posredi je koherentna vojna logika. Utvrde se nalaze na lokacijama koje su bile posebno izložene riziku od napada, a ipak su dominirale okolinom.“

Sindbek istražuje Haraldove utvrde već nekoliko godina, pokušavajući da otkrije zajedničke crte u njihovim lokacijama. On kaže da je svaka utvrda izgrađena pokraj glavne vikinške rute – do svake se moglo stići sa mora, ali su one dovoljno udaljene od obale da bi bile zaštićene od pomorskih napada.

„Primenom ovog kriterijuma, došli smo do zaključka da u Danskoj postoji samo još nekolicina mesta koje bismo mogli da dodamo na ovu listu. Stoga smo se fokusirali na njihovo istraživanje, a na jednom mestu smo pronašli upravo ono što smo tražili“, kaže Sindbek.

„Otkriće utvrde u Borgringu pokazuje da su ove strukture planski locirane za odbranu Haraldovog novog kraljevstva od potencijalnih napadača. To potvrđuje da smo razumeli plan koji stoji iza mreže utvrda, i to dovoljno dobro da pronađemo još jednu lokaciju“, kaže Sindbek.

Nakon što su Sindbek i njegov tim pronašli potencijalnu lokaciju još jedne kružne utvrde u Borgringu, iskoristili su podatke istraživanja LIDAR koje je danska vlada prethodno sprovela. Naime, kružni oblik utvrde nije bio odmah vidljiv.

„Ovi podaci su potvrdili naše pretpostavke. Ostaci utvrde su samo promena u tlu, na nekih 30 do 40 santimetara dubine“, kaže Sindbek.

Nakon ovog otkrića, sprovedena su geofizička istraživanja podzemne utvrde, na čelu sa Helen Gudčajld sa Univerziteta Jork. Gudčajld je primenila magnetnu gradiometriju, koja detektuje i najsitnije promene u podzemnim magnetnim poljima uzrokovane drevnim bakterijskim procesima (npr. truljenje drveta). Rezultati istraživanja jasno pokazuju da je utvrda bila kružnog tipa, 144 metara u dijametru, kao i da su četiri kapije bile raspoređene na sve četiri strane sveta.

Arheolozi poslednje dve godine rade na lokalitetu Borgring. 2016. godine, pronašli su istočnu kapiju utvrde, koja je, izgleda, vodila u radionicu. Jonas Kristensen, arheolog pri centru Danish Castle u Vordingborgu, smatra da je radionica nastala u XI veku, kada je utvrda prestala da služi u vojne svrhe.

Arheolozi su ovde pronašli kutiju sa alatom, u kojoj se, osim alata, nalaze i keramički predmeti koji su i ranije pronalaženi na lokalitetima povezanim sa pojednicima visokog statusa. Nadalje, ovde je pronađena i hrastova daska koja je poslužila za dendohronološko datiranje, koje je pokazalo da je grana isečena u isto vreme kao i grane koje su pronađene u drugim kružnim utvrdama u Danskoj (smatra se da su izgrađene 970-ih ili 980-ih).

Kristensen smatra da je ovo najbolji pokazatelj da je kružnu utvrdu u Borgringu izgradio Harald Modrozubi.